Powikłania cukrzycy

Cukrzyca z powodu najczęściej wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych przewlekłych powikłań cukrzycy (uszkodzenia różnych tkanek i narządów, prowadzące do ich nieprawidłowej funkcji). Ryzyko wystąpienia i postęp przewlekłych powikłań zależą głównie od kontroli metabolicznej cukrzycy. Osoby, u których cukrzyca na przestrzeni wielu lat była dobrze wyrównana, mają małą szansę rozwinięcia przewlekłych powikłań.
Powikłania dzielimy na mikroangiopatię oraz makroangiopatię.
1. Mikroangiopatia (przyczyną jest uszkodzenie małych naczyń krwionośnych):
retinopatia cukrzycowa czyli uszkodzenie siatkówki oraz zaćma czyli zmiany w soczewce prowadzące do jej zmętnienia. W skrajnej ślepota.
nefropatia cukrzycowa czyli uszkodzenie funkcji nerek prowadzące do ich niewydolności i konieczności leczenia dializami lub przeszczepem nerki.
neuropatia cukrzycowa czyli uszkodzenie układu nerwowego. Jedną z najczęstszych postaci neuropatii jest polineuropatia cukrzycowa, której objawy to zaburzenia czucia, uczucie drętwienia, bólu lub parzenia dystalnych części rąk i nóg (objawy "rękawiczkowe" i "skarpetkowe"). Innym rodzajem neuropatii cukrzycowej jest neuropatia autonomicznego układu nerwowego, której objawy są bardzo różnorodne i zależą od lokalizacji zmian neuropatycznych. Do najczęstszych należą: zaburzenia pracy serca, nieprawidłowości ciśnienia tętniczego, zaburzenia pracy przewodu pokarmowego głównie po postacią uporczywych biegunek, zaburzenia w oddawaniu moczu. Neuropatia jest także jedną z przyczyn impotencji u mężczyzn chorujących na cukrzycę.
Makroangiopatia (uszkodzenie naczyń o większym kalibrze):
choroba wieńcowa - u chorych na cukrzycę występuje w młodszym wieku, ma znacznie cięższy przebieg, wiąże się z wyższym ryzykiem wystąpienia zawału mięśnia sercowego i śmierci sercowej.
zespół stopy cukrzycowej - zespół zaburzeń ukrwienia i unerwienia stopy mogący doprowadzić do rozwoju owrzodzeń, deformacji stopy, infekcji a w konsekwencji do martwicy i konieczności mniejszych lub większych amputacji. Cukrzyca jest najczęstszą przyczyną nieurazowych amputacji stóp.
choroba niedokrwienna ośrodkowego układu nerwowego - prowadząca do różnego stopnia uszkodzenia mózgu.
Do najostrzejszych powikłań cukrzycowych należą:
śpiączka cukrzycowa (ketonowa, hipermolalna – osmotyczna i mleczanowa)
śpiączka hipoglikemiczna (stan niedocukrzenia).
Są to stany,  które nie leczone mogą prowadzić do zagrożenia życia.
Śpiączka ketonowa jest stanem nieprzytomności spowodowanym przez nagromadzenie się we krwi i tkankach dużej ilości związków ketonowych (kwasica ketonowa). Rozwija się ona wskutek braku lub znacznego niedoboru insuliny. Doprowadza to do gromadzenia się we krwi związków ketonowych. Ciała ketonowe działają szkodliwie na organizm doprowadzając do powstania kwasicy. Kwasica ketonowa nie występuje nagle. Zwykle jej rozwój poprzedzają objawy niewyrównania cukrzycy jak: duże pragnienie, wielomocz ze znacznym cukromoczem oraz obecnością związków ketonowych (acetonu). Stopniowo pojawiają się: ogólne osłabienie, nudności, bóle brzucha, wymioty, bóle głowy. Dochodzi do odwodnienia organizmu, oddech przyśpiesza się i pogłębia, z ust wyczuwa się zapach acetonu. Jeżeli stan ten się przedłuża, pacjent zapada w śpiączkę, która nie leczona w porę może doprowadzić do śmierci. Do rozwoju kwasicy ketonowej mogą doprowadzić błędy w leczeniu, np.: pacjent nie wstrzyknął w ogóle insuliny lub wstrzykiwana przez kolejne dni dawka była zbyt mała. Wpływ na rozwój kwasicy ma również wzrost zapotrzebowania na insulinę: często zakażenia, zwłaszcza przebiegające z wysoką gorączką powodują, że chory wymaga większej dawki insuliny. U ludzi starszych może występować śpiączka hiperglikemiczna bez kwasicy ketonowej, tzw. śpiączka hipermolalna (osmotyczna).
W cukrzycy stopy mogą być szczególnie narażone na urazy i infekcje (m.in. z powodu upośledzonego odczuwania bólu i gorszego ukrwienia). Aby zapobiec opisanym powikłaniom należy dbać o nie w szczególny sposób.