Typy cukrzycy

Większość przypadków cukrzycy (ok.85-90%) to cukrzyca typu 2, która dotyczy populacji ludzi dorosłych. Przy cukrzycy typu 2 (insulinoniezależnej) przyczyną podwyższonego poziomu cukru nie jest brak insuliny, ale jej nieprawidłowe działanie w organizmie (oporność na działanie insuliny). W cukrzycy typu 2 komórki trzustki wciąż produkują insulinę, ale mogą utracić swoją zdolność do uzupełniania jej zapasu. Jeżeli liczba receptorów insulinowych na powierzchni różnych komórek jest zbyt mała lub gdy nie funkcjonują one prawidłowo, cukier z krwi nie może swobodnie wejść do ich wnętrza. Ten stan nazywany jest "opornością insulinową" lub "niewrażliwością na insulinę". Może też być tak, że uszkodzone są systemy transporterów cukru w komórce. Najczęściej cukrzycy typu 2 towarzyszy otyłość oraz bardzo często nadciśnienie tętnicze. Ten rodzaj cukrzycy występuje najczęściej u ludzi starszych. Początkowo leczenie tej choroby opiera się na stosowaniu odpowiedniej diety, dostosowanego do możliwości chorego wysiłku fizycznego oraz doustnych leków hipoglikemizujących (przeciwcukrzycowych). Wszyscy jednak chorzy na cukrzycę typu 2 wymagają po pewnym czasie trwania choroby leczenia insuliną. Pewna grupa osób młodych, poniżej 35 roku życia, cierpi na odmianę cukrzycy typu 2 - MODY (maturity onset diabetes of the youth). Jest ona czasami przejściowa.
Inne typy cukrzycy to:
Cukrzyca typu 1 (cukrzyca młodzieńcza, insulinozależna) wywołana jest zniszczeniem komórek beta trzustki, odpowiedzialnych za produkcję i wydzielanie. Ten rodzaj cukrzycy występuje częściej u ludzi młodych (ale nie tylko) oraz u dzieci. Jedynym możliwym leczeniem tej choroby jest podawanie insuliny oraz właściwe odżywianie i wysiłek fizyczny.
Cukrzyca ciężarnych jest rozpoznawana w ciąży i występuje do momentu urodzenia dziecka. W grupie kobiet ciężarnych z cukrzycą istnieje wyższe ryzyko zachorowania w przyszłości na cukrzycę w porównaniu z kobietami bez tego powikłania. Cukrzyca zwiększa częstość występowania powikłań ciąży (wady wrodzone płodu, poronienia, porody przedwczesne) i porodu (urazy okołoporodowe spowodowane makrosomią płodu) oraz chorób okresu noworodkowego (zespół zaburzeń oddychania, hipoglikemia). Z tego powodu ważnym jest wczesne rozpoznanie i podjęcie prawidłowego leczenia.
Cukrzyca okresu noworodkowego jest to dziedziczona w sposób dominujący cukrzyca typu II zwykle manifestująca się w czasie lub po pokwitaniu.
Cukrzyca pierwotna występuje głównie u dzieci i młodzieży, rzadziej u dorosłych. Objawy choroby szybko się nasilają, a przebieg jej może być burzliwy. Do wczesnych oznak należą: zwiększone pragnienie, wypijanie dużych ilości płynów, oddawanie zwiększonych ilości moczu o jasnej barwie, szybko postępujące chudnięcie, pomimo zwiększonego łaknienia, nawracające zakażenia skórne. Stężenie glukozy na czczo we krwi jest podwyższone, czasem do 10-15 mmol/l (norma: 3,5-5,0 mmol/l). Z moczem wydalana jest glukoza. Cukrzyca pierwotna charakteryzuje skłonność do kwasicy metabolicznej i łatwość rozwijania się śpiączki cukrzycowej.
Cukrzyca wtórna występuje po przebyciu zapalenia trzustki, po jej uszkodzeniu, w stanie po pankreatektomii, w hemochromatozie (cukrzyca brązowa nazywana tak ze względu na brązowy odcień skóry), a także w stanach nadczynności gruczołów wytwarzających hormony cukrzycorodne (diabetogenne): w akromegalii, chorobie Cushinga, guzie chromochłonnym nadnerczy, nadczynności tarczycy oaz przez niedostateczne lub wadliwe odżywianie.
Cukrzyca nerkowa to wrodzone, rodzinnie występujące obniżenie zdolności zwrotnego wychwytywania glukozy z moczu pierwotnego w kanalikach nerkowych. Tym samym w moczu ostatecznym, spływającym do pęcherza i wydalanym na zewnątrz, pojawia się glukoza. W odróżnieniu od prawdziwej cukrzycy stężenie glukozy we krwi jest prawidłowe.
Cukrzyca regulacyjna występuje głównie u osób po 40 roku życia, zwłaszcza otyłych. Przebieg choroby jest łagodny, a objawy mało znamienne. Często na istnienie choroby zwraca uwagę przypadkowe stwierdzenie obecności glukozy w moczu.
Cukrzyca steroidowa to cukrzycopodobne zaburzenie metabolizmu węglowodanowego, pojawiające się przy nadmiarze hormonów glikokortykoidowych w ustroju (choroba Cushinga) lub pod wpływem leczniczego stosowania preparatów kortykosteroidowych.
Cukrzyca utajona odznacza się brakiem objawów klinicznych. Stężenie glukozy we krwi na czczo jest prawidłowe (poniżej 5 mmol/l), próba obciążenia glukozą jest ujemna, ale może stać się dodatnia w ciąży, w chorobie zakaźnej lub w stanie obciążenia ustroju innego rodzaju (np. zabieg chirurgiczny). Dodatnia jest natomiast próba kortyzolowo-glukozowa.
Cukrzyca insulinoodporna ma niewiele form w dzieciństwie. Spowodowana jest defektem cząsteczki insuliny, jej receptora lub zaburzeniami postreceptorowymi.